|
 |
|
x-bilinmeyen.org |
|
|
|
|
|
|
|
|
Zühtü BAYAR |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zühtü BAYAR
Bilimkurgu ile tanışıklığı, küçük yaşlara uzanan BAYAR, ilkokul 4.sınıftayken hazırladığı "Bir rüyanızı anlatın" ödevinde, Ay'a gidip gelir ve orada Radar Kıralı ile bir raundluk maç yapar. Bu öykü, okulun duvar gazetesinde uzun süre sergilenir. Daha sonra bir öğretmeni bu öykünün gerçekten rüya olup olmadığını öğrenmek ister. Aslında bu, 1954-55'de izlediği "Aya Seyahat" adlı filmin kendisinde bıraktığı etkinin sonucudur. "Yasak Gezegen" (Forbidden Planet) filmini ise belki 10 kez izlemiştir. 5.sınıftayken Çağlayan Yayınları'nın Yeni Dünyalardan dizisinin 3.Kitabı "Feza Canavarları" ndaki "İlimler İlmi Laboratuvarı" onda geniş ufuklar açacak ve evinde böyle bir laboratuvar yapmayı deneyecektir.
Ortaokul yıllarında fırlatılan Sputnik, BAYAR'a bir "Roket Kulübü" kurdurur. 16 yaşında, çeşitli patlayıcılarla, roketler fırlatma çalışırken, kazalara da neden olur. Yine o yıllarda uçan dairelerin İstanbul' a geldiği ile ilgili bir roman kaleme alır, ancak bu yapıt kaybolur. 17 yaşlında Dr.Bedri RUHSELMAN ve spritüalizm ile tanışır. Öyküler yazar, çizer...
 27 Mayıs 1960'dan sonra ise, ilgi alanı sosyo-politik konulara kayar. Bu ilgi 12 Mart 1971'e kadar sürer. Bu kez Erick von Däniken üzerine yazılan-çizilenlere eğilir. İlk imzalı öyküsü "Tutuklu Bilinç" Türk Dili Dergisi'nin Özel Sayısı'nda yer alır. "Sahte Uygarlık" (1973) tefrika edilen ilk bilimkurgu roman denemesidir. 1999' da kitaplaştırılmıştır. "Geyşa Android Şirketi" (1999) ise ilginç öykülerinden derleme bir eserdir. "Bilimkurgu ve Gerçeklik" adlı (Temmuz 2001) yapıtında ise X-Bilinmeyen de dahil, konu üzerindeki deneme ve eleştirileri yer alır.
* Zühtü BAYAR ile röportaj (söyleşi), X-Bilinmeyen Bilim-Kurgu Dergisi, Ekim 1976, Sayı:7, Sf:103
* Bilim-Kurgu Dünyası'ndan Programı, Konu: İlk Türk Kadın Bilim-Kurgu Yazarı Selma Mine ile sohbet. Yurt-FM 104.6, Yapım: Zühtü Bayar, Murat Diksöz, 1 Aralık 1994/15.00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BİLİMSEL FANTEZİ |
|
|
|
|
|
| |
Bilimsel Fantezi: (İty. Fanta-scienza) (Kıs. B-F) Bilim-kurgu sözcüğü yerine kullanılmıştır. Ancak, kuramsal konuları içine alması bakımından, bilim-kurgunun alt başlıklarını oluşturması daha doğrudur. Uzay maceraları, fantastik gerçekçilik, efsaneler/mitoloji, dünyanın sonu/kıyamet, gelecek/ütopyalar, parapsikoloji.. konularında yazılmış öyküler, romanlar, senaryolar, vb. dramatize eserlerdir. |
|
|
|
|
|
|
|
BİLİM KURGU |
|
|
|
|
|
| |
Bilim-Kurgu: (İng. Science-Fiction, Alm. Anticipation) (Kıs. B-K) Geçmişte, günümüzde veya gelecekte, teknolojinin ve bilimsel gerçeklerin, araştırma, buluş ve kuramların ışığında yazılan öyküler, romanlar, senaryolar, vb. dramatize eserler; bunları bütünleyen desenler, resimler, besteler, kostümler, dekorlar, araçlar/aygıtlar/uzay gemileri/, yaratık/kent/ülke/dünya formları ile başlı başına bir sanayi oluşturmuştur. Her hangi bir yapıtın kurgusunda veya bir bölümde bilimsel bir açıklama/dayanak varsa, bilim-kurgu eseridir; eğer herhangi bir kurama (teoriye) dayanıyorsa, bilimsel fantezi’dir; hiçbir bilimsel dayanağı ve kuramı yoksa, fantezi’dir.
Bilim-kurgu’da ana konular ve alt başlıklar:
*Bilgisayarlar ve sibernetik yapılar, (B-K)
*Buluşlar ve topluma etkisi, (B-K)
*Cinsellik ve tabular, (B-K)
*Çevrecilik, iklimbilim ve biyolojik çeşitlilik, (B-K)
*Dünyanın sonu, felâketler, kıyamet günü, (B-F)
*Efsaneler ve mitoloji, (B-F)
*Galaktik imparatorluklar (Space Opera = Uzay Maceraları), (B-F)
*Gelecek ve alternatif tarihler, (B-F)
*İç uzay (innerspace) ve ruhbilimsel olgular, (B-K)
*Kayıp ve paralel evrenler, (B-F)
*Kentler ve değişik kültürler, (B-K)
*Robotlar ve insansılar, (B-K)
*Sapkınlar (mutanlar) ve ortak-yaşamlar (symbiotes), (B-K)
*Teknoloji ve buluşlar, (B-K)
*Telepati, telekinezi, parapsikoloji, ESP, (B-F)
*Uzay keşifleri ve kolonileşme, (B-F)
*Ütopyalar ve geleceğin toplumları, (B-F)
*Yıldız gemileri ve uzay yolculukları (Space Opera = Uzay Maceraları), (B-F)
*Zaman ve sonsuz boyutları, (B-F)
Paralel Evrenler: (İng. Paralel Universes) Koşut evrenler. Birbirinden küçük zaman ve mekân farklarıyla ayrılan; temelde birbirinin benzeri, sonsuz evrenler. Bu konuda yazılmış öyküler, romanlar, senaryolar, vb. dramatize eserler, bilim-kurgu edebiyatının bilimsel-fantezi dalına girer. |
|
|
|
|
|
|
|
FANTASTİK EDEBİYAT |
|
|
|
|
|
| |
Fantezi Edebiyatı: (Fantasia) Genelde büyü, sihir, cin, peri öyküleri tarzında, masalsı bir anlatımda sunulan metafizik öyküler, romanlar, senaryolar, vb. dramatize eserler, fantezi edebiyatını oluşturur. (Yüzüklerin Efendisi, Herry Potter, vb...)
Fantastik Gerçekçilik: (Fr. Realisme Fantastique) Dünya uygarlığının, dünya dışı bir kaynaktan geldiği konusuna eğilen ve geçmişten gelen kaynakları, kutsal metinleri ve arkeolojik bulguları inceleyerek, bu savı ispatlamaya çalışan yazın türü. (Erich von Daniken’in eserleri, vb..). Bu konuda yazılan öyküler, romanlar, senaryolar, vb. dramatize eserler, bilim-kurgu edebiyatının bilimsel-fantezi dalına girer.
|
|
|
|
|
|
|
|
METAFİZİK - PARAPSİKOLOJİ - SPİRİTÜALİZM |
|
|
|
|
|
| |
Metafizik: Fizikötesi. Beş duyu ile algılanamayan ve henüz laboratuvarlarda incelenemeyen, deneysel hâle gelmemiş her tür fizikötesi, fantastik ve spritüel konu. Bu konuda yazılmış öyküler, romanlar, senaryolar, vb. dramatize eserler, fantezi edebiyatını oluşturur.
Parapsikoloji: (Yunanca) Para: Ötesinde; Psyce: Ruh, nefes; Logos: Söz, bilgi, bilim; sözcüklerinden türetilmiş bir birleşik kelime olup, “Ruhbilim ötesi, Nefes bilgisi ötesi” anlamına gelir. Fizikötesinin laboratuvarda yapılan deneysel bölümünü oluşturur. Telepati (duru-görü, duru-işiti), telekinezi (uzaktan hareket ettirme), hipnoz, ekminezi (uyutarak geçmiş yaşamları irdeleme), levitasyon (yerçekimine karşı koyma), tayy-i mekân (farklı yerlerde görünme), ESP (zihinsel yolculuk), re-enkarnasyon (yeniden doğum),.. Bu konuda yazılmış öyküler, romanlar, senaryolar, vb. dramatize eserler, bilim-kurgu edebiyatının bilimsel-fantezi dalına girer.
Psikoloji: (Yunanca) Psyce: Ruh, nefes; Logos: Söz, bilgi, bilim; sözcüklerinden türetilmiş bir birleşik kelime olup, “Ruh Bilgisi, Ruhbilim, Nefes bilgisi” anlamına gelir. Bilimsel çalışmaların ve öğretinin dalıdır. Bu konuda yazılmış öyküler, romanlar, senaryolar, vb. dramatize eserler, bilim-kurgu edebiyatının konuları arasındadır.
Spritüalizm: (Latince) Spiro: Nefes, ruh; sözcüğünden türetilmiştir. 19.yy.dan itibaren, akıl yoluyla değil de, deneysel yolla ruhun etkilerinin araştırılmasına Psikoloji (Psyco-logos: Ruhbilim) denilince; ruh, öz ve cevher üzerinde çalışan grupların tercih ettikleri bir kelime olmuştur. Bütün evrenin, Yüce/Tanrısal bir soluk olduğu kabul edilir; yaşam bu müthiş kudretin soluması/ işlevidir.
|
|
|
|
|
|
|
|
ÜTOPYALAR: |
|
|
|
|
|
| |
Ütopya: (Yunanca) İyi ülke veya Olmayan ülke anlamında bir birleşik sözcüktür. Olağanüstü bir toplumun gerçekdışı kurgusunu anlatan öyküler, romanlar, senaryolar, vb. dramatize eserler, bilim-kurgu edebiyatının bilimsel-fantezi dalına girer. |
|
|
|
|
